του Δημήτρη Ζιακόπουλου, μαθηματικός-μετεωρολόγος
Κάθε επαγγελματική ομάδα έχει το δικό της Προστάτη-Άγιο. Οι ναυτικοί
έχουν τον Άγιο Νικόλαο, οι αστυνομικοί τον Άγιο Αρτέμιο, οι οδηγοί τον
Άγιο Χριστόφορο, οι εκπαιδευτικοί τους Τρεις Ιεράρχες κ.λπ. Εξαίρεση
ίσως αποτελούν οι διορθωτές, οι οποίοι, σύμφωνα με την παρατήρηση του
δημοσιογράφου Παντελή Μπουκάλα, έχουν για προστάτη ένα δαίμονα, το
δαίμονα του τυπογραφείου!. Μην ανήκοντας στις εξαιρέσεις, οι
μετεωρολόγοι έχουν και αυτοί το δικό τους προστάτη. Είναι ο Προφήτης
Ηλίας, ο οποίος γιορτάζεται στις 20 Ιουλίου. Σύμφωνα με τη χριστιανική
παράδοση, ο Προφήτης Ηλίας είναι ο έφορος των μετεωρολογικών φαινομένων,
δηλαδή αυτός που ρυθμίζει τη βροχή, τον κεραυνό και τα άλλα φαινόμενα.
Ο λαός λέει ότι όταν αστράφτει και βροντά, είναι ο Αϊ-Λιάς που πάνω στο
άρμα του καταδιώκει κάποιο δράκο ή το διάβολο με όπλο του τον κεραυνό.
Ο Νικόλαος Γ. Πολίτης αναφέρει στις Παραδόσεις του ότι «όταν βροντά, ο
άγιος Ηλίας με το πύρινο αμάξι του κυνηγά τη λάμια για να τη σκοτώσει
ώστε να μην καταστρέφει τα σπαρτά των ανθρώπων. Οι αστραπές είναι
σαγίτες πύρινες που ρίχνει της λάμιας ο άγιος, και αυτές οι σαγίτες
πέφτουν ύστερα στη γη σαν πυρωμένες πέτρες». Πώς, όμως, έγινε η σύνδεση
του προφήτη Ηλία με τον καιρό; Σύμφωνα με τον "πατέρα" της Λαογραφίας
στην Ελλάδα (Ν. Γ. Πολίτης, Λαογρ. Σύμμ. Β’147), η λατρεία του προφήτη
Ηλία πάνω στις κορυφές των βουνών είναι υπόλειμμα της αρχαίας θρησκείας,
καθώς ο Άγιος ταυτίστηκε με τον Ήλιο (Ήλιος-Ηλίας). Στην αρχαιότητα ο
Ήλιος με τη θεϊκή ιδιότητα ταυτιζόταν με το Δία, ο οποίος ως θεός των
μετεωρολογικών φαινομένων λατρευόταν πάνω στις βουνοκορφές. Έτσι, στη
θέση των ναών του Ηλίου που βρίσκονταν στις κορυφές των βουνών κτίστηκαν
τα εκκλησάκια του προφήτη Ηλία. Όπως αναφέρει Γ. Α. Μέγας στο βιβλίο
του Ελληνικές Γιορτές και Έθιμα της Λαϊκής Λατρείας: «Με αυτόν τον τρόπο
οι εκχριστιανισμένοι Έλληνες αντικατέστησαν τη λατρεία του θεού Ηλίου
με τη λατρεία του προφήτη Ηλία». Ενισχυτικό της άποψης αυτής είναι και
το γεγονός ότι ο Δίας ως ρυθμιστής των μετεωρολογικών φαινομένων
λατρευόταν στην αρχαία Ελλάδα την ίδια εποχή που γιορτάζεται σήμερα ο
προφήτης Ηλίας. Σύμφωνα με τον Ηρακλείδη, στην κορυφή του Πηλίου υπήρχε
ιερό του Ακραίου Διός, το οποίο επισκέπτονταν οι άνθρωποι ντυμένοι με
τομάρια ζώων, για να προσφέρουν θυσία στο θεό. Αυτά γίνονταν τον
Αύγουστο με σκοπό την ευνοϊκή αλλαγή του καιρού (Αικ.
Πολυμέρου-Καμηλάκη, Δένοντας τον άνεμο και λύνοντας τη φαντασία).
Για τους μετεωρολόγους της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ), η 8η
Νοεμβρίου, γιορτή των προστατών των αεροπόρων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και
Γαβριήλ, είναι ημέρα αργίας, επειδή η ΕΜΥ υπάγεται διοικητικά στην
Πολεμική Αεροπορία. Οι επαγγελματίες μετεωρολόγοι δεν πετούν όπως οι
πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά καθημερινά παρέχουν σε αυτούς
μετεωρολογική υποστήριξη. Έτσι, δικαιούνται την αργία της 8ης Νοεμβρίου.
Ωστόσο, κάτι πρέπει να γίνει και με την 20ή Ιουλίου, ημέρα που
γιορτάζεται ο δικός τους Άγιος! Ο προφήτης Ηλίας είναι προστάτης και των
ερασιτεχνών μετεωρολόγων, στους οποίους πλέον ανήκω κι εγώ. Σε σχέση με
όσα προαναφέρθηκαν, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι εμείς έχουμε 365
αργίες το χρόνο, αλλά φοβάμαι πως ως «εραστές της τέχνης της
μετεωρολογίας» δεν έχουμε απολύτως καμία.
Περισσότερα: ziakopoulos.blogspot.gr
